Somalia szczepienia, profilkatyka, choroby Medycyna podróży
logo medycyna tropikalna

WOJSKOWY INSTYTUT MEDYCZNY
Zakład Epidemiologii i Medycyny Tropikalnej



Somalia

Przygotowania do wyjazdu

Przed wyjazdem do Somalii należy wykonać obowiÄ…zkowe/zalecane szczepienia, zaopatrzyć siÄ™ w Å›rodki farmaceutyczne stosowane w profilaktyce/leczeniu chorób wystÄ™pujÄ…cych na terenie kraju oraz w leczeniu problemów zdrowotnych mogÄ…cych wystÄ…pić podczas podróży.

Wyżej wymienione dziaÅ‚ania profilaktyczne wykonać na 4-6 tygodni przed planowanÄ… podróżą tak, aby mieć czas na przyjÄ™cie wszystkich niezbÄ™dnych szczepionek/leków w celu uzyskania wymaganego efektu ochronnego.

Nawet jeÅ›li do wyjazdu pozostaÅ‚o mniej niż 4 tygodnie, należy skontaktować siÄ™ z lekarzem w celu uzyskania informacji na temat możliwoÅ›ci wykonania szczepieÅ„, przyjÄ™cia chemioprofilaktyki przeciwmalarycznej, wyboru leków do apteczki, itp. Po poradÄ™ lekarskÄ… zaleca siÄ™ zgÅ‚osić do placówek sÅ‚użby zdrowia majÄ…cych doÅ›wiadczenie w ww. zakresie (gabinety medycyny podróży).

JeÅ›li plan podróży obejmuje wiÄ™cej niż jeden kraj, należy zgÅ‚osić siÄ™ po wyczerpujÄ…cÄ… poradÄ™ lekarskÄ… dotyczÄ…cÄ… wszystkich krajów/regionów, które zamierzamy odwiedzić. DÅ‚ugoterminowi podróżni, wyjeżdżajÄ…cy w celu podjÄ™cia pracy mogÄ… potrzebować okreÅ›lonych szczepieÅ„/chemioprofilaktyki wymaganych przez pracodawcÄ™.

Somalia szczepienia

Przed wyjazdem zaleca się sprawdzenie kalendarza szczepień. W przypadku przyjęcia w przeszłości szczepienia podstawowego przeciwko określonym chorobom zakaźnym należy poddać się szczepieniom przypominającym.
Nazwa choroby Zalecenia
poliomyelitis
błonica/tężec (DT)
odra/nagminne zapalenie przyusznic/różyczka (MMR)
Szczepienia w przypadku ryzyka kontaktu z chorymi: droga kropelkowa  (bÅ‚onica, odra, nagminne zapalenie przyusznic, różyczka), droga fekalno-oralna (poliomyelitis); ryzyka kontaktu z zakażonÄ… ziemiÄ… (tężec))
wirusowe zapalenie wątroby typu A Szczepienie w przypadku ryzyka spożycia zakażonej wody i/lub żywności
wirusowe zapalenie wÄ…troby typu B Szczepienie w przypadku ryzyka interwencji chirurgicznych, iniekcji, kontaktu z zakażonÄ… krwiÄ…, kontaktów seksualnych
dur brzuszny Szczepienie w przypadku ryzyka spożycia zakażonej wody i/lub żywności
wścieklizna Szczepienie w przypadku ryzyka pogryzienia przez chore zwierzęta, np. psy, koty, lisy
żóÅ‚ta gorÄ…czka Szczepienie obowiÄ…zkowe dla wszystkich podróżnych powyżej 9 miesiÄ…ca życia. Przy szczepieniu przeciwko żóÅ‚tej gorÄ…czce wydawane jest MiÄ™dzynarodowe Åšwiadectwo SzczepieÅ„ (International Certificate of Vaccination) z wpisem dokumentujÄ…cym przyjÄ™tÄ… dawkÄ™ szczepionki. Szczepienie powinno być wykonane na 10 dni przed wyjazdem do endemicznego rejonu wystÄ™powania choroby. Dawka szczepionki jednorazowa co 10 lat.
cholera Szczepienie w przypadku ryzyka spożycia zakażonej wody i/lub żywności


Uwaga:
Wyżej wymienione szczepienia stosuje siÄ™ u zdrowych, dorosÅ‚ych osób.
U podróżujÄ…cych, chorujÄ…cych na schorzenia przewlekÅ‚e, kobiet w ciąży i dzieci szczepienia dobiera siÄ™ indywidualnie w zależnoÅ›ci od wystÄ™pujÄ…cych przeciwwskazaÅ„ zdrowotnych.

Malaria

Rejony występowania malarii: na terenie całego kraju
Gatunki Plasmodium: P. falciparum 95%, P. vivax, P. malariae, P. ovale 5%
Oporność na chlorochinę: potwierdzona
Rekomendowana chemioprofilaktyka: atovaquone/proguanil, doxycyclinum lub mefloquine

Przed wyjazdem w rejon endemicznego występowania malarii zaleca się wizytę u lekarza celem uzyskania porady w zakresie profilaktyki przeciwmalarycznej:

  • przepisanie recepty na lek przeciwmalaryczny: atovaquone/proguanil, doxycyclinum lub mefloquine, 
  • zastosowanie indywidualnych Å›rodków ochrony osobistej: moskitiera, repelenty (z zawartoÅ›ciÄ… 30-50% DEET – N,N-diethyl-meta-toluamide), 
  • wÅ‚aÅ›ciwe noszenie ubrania (dÅ‚ugie nogawki i rÄ™kawy), 
  • unikanie przebywania w terenie w okresie najwiÄ™kszej aktywnoÅ›ci komarów, tj. od zmierzchu do Å›witu, 
  • stosowanie w pomieszczeniach zamkniÄ™tych klimatyzacji oraz siatek na oknach i kratkach wentylacyjnych. 

Zgodnie z zaleceniami Centers of Disease Control and Prevention oraz World Health Organization, w rejonie endemicznego wystÄ™powania malarii stosuje siÄ™ jeden z niżej wymienionych Å›rodków farmakologicznych, stosowanych w ramach chemioprofilaktyki przeciwmalarycznej:

  1. Atovaquone/proquanil (prep. Malarone) – 1 tabl. (250mg/100mg) dziennie w czasie posiÅ‚ku, o tej samej porze dnia, rozpoczynajÄ…c 1-2 dni przed wyjazdem w rejon malaryczny, kontynuujÄ…c w trakcie pobytu oraz stosujÄ…c profilaktykÄ™ przez 7 dni po powrocie. Daje najmniej objawów niepożądanych spoÅ›ród zalecanych leków przeciwmalarycznych (zaburzenia żołądkowo-jelitowe, zawroty gÅ‚owy, bezsenność). 
  2. Doxycyclinum – 1 caps. (100mg) dziennie w czasie posiÅ‚ku, o tej samej porze dnia, rozpoczynajÄ…c 1-2 dni przed wyjazdem w rejon malaryczny, kontynuujÄ…c w trakcie pobytu oraz stosujÄ…c profilaktykÄ™ przez 4 tygodnie po powrocie. UjemnÄ… stronÄ… leku sÄ… liczne objawy niepożądane: nudnoÅ›ci, wymioty, drożdżyca jamy ustnej, drożdżyca pochwy, hepatotoksyczność, nadwrażliwość na Å›wiatÅ‚o sÅ‚oneczne, fotodermatozy. 
  3. Mefloquine (np. prep. Lariam) – 1 tabl. (250mg) raz w tygodniu w czasie posiÅ‚ku, zawsze tego samego dnia, rozpoczynajÄ…c 1-2 tygodnie przed wyjazdem w rejon malaryczny, kontynuujÄ…c w trakcie pobytu oraz stosujÄ…c profilaktykÄ™ przez 4 tygodnie po powrocie. Ze wzglÄ™du na dziaÅ‚ania niepożądane dotyczÄ…ce zaburzeÅ„ neuropsychiatrycznych, lek jest przeciwwskazany do stosowania w niektórych grupach zawodowych, np. wÅ›ród personelu lotniczego. 

Chloroquine (np. prep. Arechin) nie jest skutecznym lekiem w chemioprofilaktyce malarii na terenie Somalii  ze wzglÄ™du na wysokÄ… oporność zarodźców malarii (Plasmodium), dlatego też lek nie powinien być stosowany w ww. regionie Å›wiata.

Inne choroby

Apteczka w podróży

Należy zaopatrzyć się w:

  • zapas leków przyjmowanych codziennie z powodu chorób przewlekÅ‚ych lub antykoncepcji na caÅ‚y okres pobytu; w przypadku leków w postaci pÅ‚ynnej (zawiesiny, syropy) pamiÄ™tać o przepisach wystÄ™pujÄ…cych na lotniskach, dotyczÄ…cych przewożenia w samolotach pÅ‚ynów (pojemniki o pojemnoÅ›ci powyżej 100 ml przewozić w bagażu zasadniczym, pojemniki do 100 ml - w bagażu podrÄ™cznym, schowane w foliowy worek z zamkniÄ™ciem); apteczkÄ™ powinno przewozić siÄ™ ze wzglÄ™dów bezpieczeÅ„stwa (kradzieże) w bagażu podrÄ™cznym, 
  • lek przeciwmalaryczny (patrz wyżej), 
  • repelenty (patrz wyżej), 
  • lek przeciwbiegunkowy, 
  • lek przeciwbólowy, przeciwgorÄ…czkowy, 
  • Å›rodki dezynfekcyjne do odkażania skóry, 
  • Å›rodki dezynfekcyjne do odkażania wody, 
  • Å›rodki opatrunkowe, 
  • druga para okularów (osoby z wadÄ… wzroku), 
  • okulary przeciwsÅ‚oneczne i kremy z filtrem przeciwsÅ‚onecznym, 
  • polisa ubezpieczeniowa (ubezpieczenie kosztów leczenia, transportu, nastÄ™pstw nieszczęśliwych wypadków). 

Profilaktyka zdrowotna podczas pobytu

Ochrona przed ukÄ…szeniem owadów

- repelenty,
- moskitiera,
- właściwe noszenie ubrania (długie nogawki i rękawy),
- unikanie przebywania w terenie od zmierzchu do świtu,
- stosowanie w pomieszczeniach zamkniętych klimatyzacji oraz siatek na oknach i kratkach wentylacyjnych.

Środki ostrożności przed pogryzieniem zwierząt

- unikanie kontaktów z lokalnymi zwierzÄ™tami, zarówno domowymi (psy, koty), jak i dzikimi (np. lisy) – nie dotykamy ani nie karmimy zwierzÄ…t!
- w przypadku pogryzienia lub zadrapania przez zwierzÄ™ należy jak najszybciej przemyć ranÄ™ wodÄ… z mydÅ‚em i skierować siÄ™ niezwÅ‚ocznie po pomoc do placówki sÅ‚użby zdrowia.

Spożywanie wody i żywnoÅ›ci z kontrolowanych źródeÅ‚

- mycie rąk wodą z mydłem przed jedzeniem (jeśli woda i mydło nie są dostępne, stosować żele, chusteczki ze środkiem dezynfekcyjnym),
- picie tylko butelkowanej lub przegotowanej wody,
- unikanie spożycia napojów z lodem niewiadomego pochodzenia,
- unikanie spożycia żywnoÅ›ci pochodzÄ…cej od ulicznych sprzedawców,
- unikanie spożycia produktów mlecznych, jeÅ›li nie mamy pewnoÅ›ci, czy byÅ‚y pasteryzowane.

Unikanie wypadków prowadzÄ…cych do obrażeÅ„ ciaÅ‚a

Wypadki komunikacyjne sÄ… gÅ‚ównÄ… przyczynÄ… obrażeÅ„ ciaÅ‚a wÅ›ród podróżujÄ…cych. Wobec powyższego należy bezwzglÄ™dnie:
- unikać picia alkoholu przed planowanym prowadzeniem pojazdu,
- zapinać pasy bezpieczeństwa (stosować foteliki samochodowe dla dzieci),
- mieć założony kask podczas jazdy rowerem/motocyklem,
- unikać jazdy przepełnionym autobusami lub mikrobusami,
- unikać jazdy po zmierzchu.

Inne działania profilaktyczne

- ochrona przed dużym nasłonecznieniem (kremy z filtrem przeciwsłonecznym),
- unikać robienia tatuaży, przekłuwania uszu, pępka (piercing), iniekcji niesterylnymi igłami (zagrożenie zakażeniem HIV, wzw typu B, C),
- stosować prezerwatywy podczas przygodnych kontaktów seksualnych (choroby przenoszone drogÄ… pÅ‚ciowÄ…),
- unikać chodzenia boso po ziemi, gdzie istnieje ryzyko defekacji lokalnych zwierzÄ…t (choroby pasożytnicze, np. skórna larwa wÄ™drujÄ…ca/ ancylostomoza, nekatoroza),
- dbać o higienÄ™ stóp, pach i pachwin unikajÄ…c podrażnieÅ„ naskórka (grzybice),
- dbać o higienÄ™ jamy ustnej (mycie zÄ™bów co najmniej trzy razy dziennie przy użyciu wody butelkowanej lub przegotowanej).

Po powrocie z podróży

  • kontynuować przyjmowanie chemioprofilaktyki przeciwmalarycznej, 
  • poinformować lekarza o doznanych obrażeniach ciaÅ‚a, pogryzieniach przez zwierzÄ™ta, przyjÄ™tych iniekcjach/kroplówkach podczas podróży, 
  • w każdym przypadku gorÄ…czki niewiadomego pochodzenia, nawet wiele miesiÄ™cy po powrocie, zgÅ‚osić siÄ™ po poradÄ™, zwracajÄ…c uwagÄ™ lekarza na swój zagraniczny pobyt, 
  • w przypadku pojawienia siÄ™ i utrzymywania przez tygodnie-miesiÄ…ce zmian skórnych nie poddajÄ…cych siÄ™ leczeniu, zgÅ‚osić siÄ™ po poradÄ™, zwracajÄ…c uwagÄ™ lekarza na zagraniczny pobyt.